amsterdam-winter-vocdam masterdamamsterdam stoperagrachten amsterdamgrachten amsterdamamsterdam-rijksmuseumamsterdamamsterdam-rembrandtpleinamsterdam-grachten-winter

Amsterdam, stad van bier en brouwers

Locatie: Amsterdam Museum

Het Amsterdam Museum presenteert van 10 juli tot en met 1 november 2020 een tentoonstelling over bier, al eeuwenlang een belangrijke 'brandstof' van Amsterdam. Veel Amsterdamse burgemeesters waren brouwers, brouwerijen als Heineken zijn er ooit begonnen en vandaag de dag telt de stad maar liefst 45 bierbrouwerijen. In 'Bier. Amsterdam, stad van bier en brouwers' komt de bezoeker alles te weten over de hoofdstedelijke biergeschiedenis. Aan de hand van cultuurhistorische voorwerpen, zowel hedendaagse als oude kunst en archeologische topstukken wordt verteld over het brouwproces, de ingrediënten, de beeldvorming en reclame rondom bier en de cafécultuur die sinds de 17e eeuw is ontstaan. Bezoekers kunnen na afloop in het museumcafé genieten van een speciaal Amsterdam Museum-biertje.

Amsterdam_bier

Achterstevoren door de bierhistorie
In de lijstjes van ‘biersteden van Europa' staat Amsterdam steevast in de top-5. De stad telt meer dan 45 brouwerijen en dat aantal groeit nog steeds. Net als het aantal gespecialiseerde biercafé's. De ontwikkeling van de hedendaagse Amsterdamse biercultuur is zo snel gegaan dat gesproken kan worden van een revolutie.

In de tentoonstelling in het Amsterdam Museum wordt de bezoeker vanuit het heden naar het verleden geleid. Je begint in de recente Craft Beer-revolutie met kleine brouwerijen en speciaalbiertjes en gaat via de industrialisatie en opkomst van pils eind 19e eeuw naar het laatmiddeleeuwse Amsterdam dat in de 14e eeuw door de import van Duits hoppenbier de basis legt voor het latere handelssucces. Het is bijzonder dat Amsterdam groot is geworden in bier omdat Amsterdam brak water had. Geen ideaal ingrediënt voor bier. 

Brouwers 
Amsterdam bruist van de brouwactiviteiten. In de tentoonstelling maakt de bezoeker kennis met vele bekende én minder-bekende lokale brouwers als De Prael, Kleiburg, Mokums Mout, Walhalla, Zuidas Bier, Bruut, Gebrouwen door Vrouwen, Brouwerij 't IJ, Oedipus en uiteraard grote speler Heineken. In 1980 waren er in heel Nederland nog maar 15 brouwerijen over. Vandaag de dag telt alleen Amsterdam al 45 geregistreerde brouwerijen.

Amsterdam_bier

Brouwproces en ingrediënten
Er bestaan wereldwijd zo'n 400 verschillende biersoorten. Afhankelijk van de ingrediënten varieert de smaak van zuur tot zilt en van bitter tot zoet, maar ze worden allemaal gemaakt volgens hetzelfde procedé. In de tentoonstelling ontdek je de verschillende smaken en grondstoffen. Dit wordt uit de doeken gedaan aan de hand van historische objecten als korenmaten, bottelmachines, een moutkar, microscopische preparaten en hoparoma's.

Daarnaast vertellen hedendaagse brouwers over hun invulling van het millennia-oude beroep van bierbrouwer. Zo fungeert Brouwerij de Prael als sociale werkplaats en maken ze bier van regenwater en bewerkt biologische brouwerij Troost geredde aardappelen tot Pieperbier en zet men daar restafval om in brood of elektriciteit. Andere hedendaagse brouwers voegen extra ingrediënten toe aan hun bier. Van koriander en sinaasappelschillen tot zeewier en pruimen.

Café
In 1806 telde Amsterdam al 1793 bierhuizen en tapperijen, en nog steeds wemelt het in de stad van de kroegen: bruine kroegen, themacafés, kroegen voor specifieke doelgroepen als LHBTIQ+-ers, vrouwen of studenten, karaokebars en podiumcafés, après-ski-hutten en feestcafés. Een biertentoonstelling zonder een café is niet af. En daar horen ook de sporen bij die de cafécultuur heeft achtergelaten in de kunst. Van Gabriël Metsu's 17e-eeuwse portret van een oude drinker tot Gijs Assmanns hedendaagse vanitas-sculpturen met bierflesjes. Een 17e-eeuws stilleven met een met bier gevuld pasglas van Janz. Van de Velde is voor de tentoonstelling gereconstrueerd met archeologische vondsten uit Amsterdamse bodem.

Amsterdam_bier

Vervoer en reclame
Per slee, schip, paard en wagen en later gemotoriseerde voertuigen is bier door de eeuwen heen vervoerd van brouwerij naar consument. Om die laatste tot aanschaf te verleiden spendeerden brouwers traditioneel veel geld aan affiches en advertenties. Aan die reclame-uitingen is ook af te lezen hoe de beeldvorming rond bier door de tijd heen veranderde. Zo laat een aantal seksistisch te interpreteren vrouwonvriendelijke reclames bezoekers zien dat bier in de 20e eeuw sterk werd neergezet als mannendrank.

Bier bewust
Bier was eeuwenlang volksdrank nummer één. Omdat water niet schoon was en wijn te duur dronk iedereen het: mannen, vrouwen, kinderen en bejaarden. Bier was goed tegen bloedarmoede en een zwakke maag en zieken werden er alleen maar beter van. Tot begin 20e eeuw had bier een vrij onschuldig imago. Het werd zelfs ingezet in de strijd tegen alcoholisme als alternatief voor jenever. Maar tegenwoordig wordt er heel anders gedacht over de impact die alcoholconsumptie heeft op gezondheid, verkeersveiligheid en relaties. In de tentoonstelling Bier. Amsterdam, stad van bier en brouwers is een zaal gewijd aan de schaduwkanten en de ecologische footprintvan de bierindustrie. 

Amsterdam Museum Bier
Het Amsterdam Museum brengt bij de tentoonstelling een eigen bier uit dat gekocht kan worden in de museumwinkel en in het museumcafé. Het museum doopt het New England IPA van Brouwerij Troost om tot hét bier van het Amsterdam Museum. Het is een zomers biertje dat door zijn toegankelijkheid ook in de smaak valt bij minder fanatieke bierdrinkers, maar waar connaisseurs met veel plezier verschillende lagen ontdekken. Er is tevens een alcoholarm (<0.5%) bier met het Amsterdam Museum-label. Hiervoor selecteerde het museum de Virgin IPA van Brouwerij Troost.

Beide bieren zijn verkrijgbaar in museumcafé Mokum en in de museumshop. Het Amsterdam Museum bier wordt aangeboden in een limited edition blik, ontworpen door ontwerpbureau Thonik, want bier in blik is duurzamer én blijft langer goed.

Bier - Amsterdam, stad van bier en brouwers
Amsterdam Museum
10 juli - 1 november 2020

Travel Amsterdam in a Minute

Mooie korte impressie van Amsterdam met drone en video